Op speeddate! Met Annelies Decloedt

Wie heeft er niet ooit van gedroomd om met dieren te kunnen werken? Professor Annelies Decloedt (UGent) zorgt ervoor dat de dierenartsen van morgen ook werkelijk alle skills ontwikkelen die ze nodig hebben. We vuurden zeven beestige vragen op haar af over dummies, oefenmodellen en haar hart voor paarden.

Studenten diergeneeskunde moeten vanaf de dag dat ze afstuderen kunnen meedraaien in een praktijk. Hoe leren ze die skills?

“Toen ik zelf diergeneeskunde studeerde, moest ik mijn eerste spuitje meteen aan een dier toedienen. Er stond natuurlijk iemand bij en we werden begeleid, maar qua veiligheid en stress was dat niet ideaal. Vandaag leren studenten veel handelingen door ze vooraf op dummies uit te voeren. Daarvoor hebben we in 2016 een apart vak ingericht, het Skillslab. We geven hen daarin zoveel mogelijk kansen om te leren: door zelf te oefenen, maar evengoed door te leren uit de fouten van anderen. We streven ernaar dat studenten elke handeling eerst inoefenen op dummies, en daarna pas op levende dieren.”

Hoe realistisch zijn die modellen?

“We maken een onderscheid tussen twee grote categorieën. Er zijn de low fidelity-modellen, die visueel niet op echte dieren lijken, maar waarbij studenten wel de echte handeling kunnen uitvoeren. High fidelity-modellen lijken wél heel hard op de realiteit. Er bestaat bijvoorbeeld zelfs een model van de huid dat begint te bloeden als je verkeerd steekt bij het hechten van een wonde. Om studenten te leren hoe ze een hond moeten positioneren om een goede RX-foto te nemen, waarbij alle botpunten mooi in beeld worden gebracht, hebben we zelf een ‘kunsthond’ gemaakt: een echt hondenskelet dat we in een model verwerkten.”

Maken jullie wel vaker zelf modellen voor het Skillslab?

“Er zijn natuurlijk commerciële modellen, maar die zijn niet altijd even geschikt voor grote groepen studenten. Gelukkig is er een grote online community van veterinary skills labs, waar docenten uit meer dan 100 landen informatie uitwisselen. Nu we wereldwijd steeds meer naar competentiegebaseerd onderwijs gaan, wordt iedereen gedwongen om wat creativiteit te tonen. Zo hebben we naast de ‘professionele’ modellen bijvoorbeeld ook opgewaardeerde Ikea-knuffels, waarmee studenten onder andere leren hoe ze inspuitingen moeten geven.”

Welke skills brengen jullie zo nog allemaal aan?

“We starten met heel simpele zaken. In het tweede jaar leren de studenten hoe ze met dieren moeten omgaan, en werken ze met nepbloed en nepurine. In het derde en vierde jaar leren ze onder andere chirurgische vaardigheden: hechtingen plaatsen, steriel werken … Ook klinisch onderzoek komt er dan bij: hoe en waar luister je naar het hart, hoe voer je een rectaal onderzoek uit? Je kunt een dier bijvoorbeeld niet vragen om een urinestaal, dus leren ze met dummies hoe ze een urineblaas kunnen aanprikken of met een katheter een staal kunnen nemen. In het vijfde jaar bouwen we daarop verder met nog meer technische skills, zoals anesthesie en medische beeldvorming.”

Werken jullie uitsluitend met dummies, of gebruiken jullie ook andere manieren om skills aan te leren?

“Naast modellen zijn ook simulaties een belangrijk deel van het leerproces. We verkennen de mogelijkheden om in een virtuele omgeving bepaalde handelingen uit te voeren. Een collega werkte bijvoorbeeld aan een tool voor hartechografie. Door je smartphone te bewegen zoals een echografie-probe zie je op een computerscherm welke coupes je in het hart maakt.”

Welke andere technologische mogelijkheden zijn er nog voor de diergeneeskunde?

“Veel! (lacht) Een van mijn doctoraatsstudenten binnen het Equine Cardioteam Ghent, Ingrid Vernemmen, werkte bijvoorbeeld een 3D-model uit van een paardenhart. Dat is belangrijk omdat paarden te groot zijn om ze bijvoorbeeld in een MRI-scanner te stoppen. Daarom gebruiken we echografie en katheters in het hart om cardiovasculaire problemen op te sporen of te behandelen. Met het nieuwe model, dat we nu ook 3D-geprint hebben, krijgen we niet alleen meer inzicht in de werkelijke anatomie, maar kunnen we ook die handelingen oefenen zonder echte paarden te gebruiken.”

Gebruiken jullie ook echte dieren in de lessen?

“Natuurlijk krijgen onze studenten wel de kans om met echte dieren om te gaan. Dat kunnen we echter niet ‘zomaar’ doen: ook onderwijs valt namelijk onder de regels voor dierproeven. Alles waardoor een dier evenveel of meer stress ondervindt dan bij een prik van een naald, is aan strenge regels onderworpen. Zelfs leren hoe je een paard een halster moet aandoen valt daaronder, want als 200 studenten die handeling moeten oefenen, kan dat ook stresserend zijn voor een paard. Daarom zoeken we zoveel mogelijk naar innovatieve methodes. Alles vervangen kunnen we niet, maar we blijven wel verfijnen en vernieuwen.”
Annelies werkt als hoofddocent aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Gent. Ze is gespecialiseerd in de cardiologie van het paard, dierenarts-klant-communicatie en diergeneeskundig onderwijs. Onze cameraploeg mocht een dagje met haar meelopen. Check zeker de toffe video