Lockdown zorgde voor kruisbestuiving tussen onderzoekerskoppel

 

Pedagogisch wetenschapper Carmen Winters en bio-ingenieur Wim Gorssen zijn vier jaar getrouwd en hebben een dochtertje van drie jaar. Ze doctoreren allebei aan de KU Leuven. Tijdens de coronapandemie raakten ze erg nauw betrokken bij elkaars onderzoek … 

 

Dag Carmen en Wim, leuk dat jullie hier met twee zitten. Vertel eens wat meer over jezelf. 

Wim: “Carmen en ik zijn al meer dan tien jaar samen. We leerden elkaar kennen in het middelbaar. Daarna studeerden we allebei aan de KU Leuven.” 

Carmen: “Wim studeerde voor bio-ingenieur en ik volgde de opleiding Pedagogische Wetenschappen. Nadien gingen we allebei doctoreren. We krijgen allebei steun voor ons onderzoek via het FWO.” 

Wim, vertel eens over jouw onderzoek. 

Wim: “Ik doctoreer binnen het Centrum voor Huisdiergenetica en Selectie bij professor Nadine Buys. We onderzoeken de statistische genetica van huisdieren, maar ook van landbouwdieren. Mijn hoofdonderzoek focust op varkens.” 

Vanwaar die interesse?  

Wim: “Ik ben opgegroeid in een landbouwomgeving. Mijn ouders hadden varkens. De liefde voor varkens zit er dus van kleins af in. We hebben nu ook twee zeugen en enkele biggetjes bij ons thuis.” 

Wat onderzoek je juist? 

Wim: “Mijn onderzoek richt zich op gewichtsevoluties bij varkens. Een belangrijke vraag is: wat willen wij van onze varkens? We willen dat ze sneller groeien met zo weinig mogelijk voer. Daarnaast willen we gezonde en gelukkige varkens, maar ook varkens die gemakkelijk zijn in de omgang.”

“Om te beginnen heb ik veel informatie van varkens verzameld. Een jaar lang heb ik elke week varkens gewogen in de stal. In totaal 18.000! Het waren bijna allemaal dieren van het laatste Belgische varkensras: de Piétrain.”

“Die gegevens koppelden we aan hun ‘afstamming’. We hebben informatie over varkens tot twintig generaties terug: we weten wie de ouders, grootouders en overgrootouders waren. Daarnaast kijken we naar DNA-gegevens. Op die manier kunnen we voorspellen op welke manier varkens zullen groeien, wat hun gedrag zal zijn enzovoort.” 
 

Ons idee is uit het niets ontstaan. Dit was veel spontaner dan hoe andere onderzoeken tot stand komen
Carmen Winters
KU Leuven

Waar gaat jouw onderzoek over, Carmen? 

Carmen: “Ik deed mijn masterthesis in het laboratorium voor biologische psychologie bij professor Rudi D'Hooge. Met ons onderzoek willen we beter begrijpen hoe hersenmechanismen inspelen op gedrag en leerprocessen. We kijken voornamelijk naar hersenplasticiteit.” 

Hersenplasticiteit, dat moet je me even uitleggen. 

Carmen: “Dat is de manier waarop hersenen vorm krijgen en van vorm veranderen, en hoe dat een invloed heeft op gedrag. Ik deed altijd vrijwilligerswerk bij Autisme Leeft. Dat wekte mijn interesse en dus spitst mijn onderzoek zich toe op autisme. We kijken in de heel vroege ontwikkeling hoe je hersenen vorm krijgen en hoe sociale interacties tussen moeder en kind mee je gedrag bepalen.” 

“Ik heb uiteindelijk al mijn proeven gefilmd om veel meer in kaart te kunnen brengen. Zo kregen we ook een beter zicht op de dynamieken tussen een muizenpup en de moeder. Hoe vaak ‘roept’ een pup, hoe snel gaat de moeder op zoek naar haar pup …” 

Welke rol speelden corona en de lockdown in jullie leven als onderzoekers, maar ook als ouders? 

Carmen: “De eerste drie maanden van de corona-uitbraak zijn we niet van ons ‘erf’ geweest. Onze familie bracht de boodschappen. We deden dat omdat ons dochtertje mucoviscidose heeft en we het effect van corona op haar gezondheid nog niet kenden.” 

Wim: “Door de lockdown zijn we ook beginnen samenwerken. We praten sowieso veel met elkaar over ons onderzoek. En we waren allebei bezig met het verzamelen van data. Dat bracht Carmen op een idee.”

Carmen: “Ik begon erover te denken om een camera te hangen bij de weegbrug in Wim zijn experiment. Dat zou, net als in mijn onderzoek, meer informatie opleveren. Bijvoorbeeld of het varken rustig is tijdens de weging, hoe groot het varken is …” 

Wim: “Carmen heeft het camerasysteem en algoritmes ontwikkeld. Ze is daar heel goed in. Dankzij haar camerasysteem krijg ik de gegevens en kan ik ze verzamelen, interpreteren en de genetica eraan koppelen. Ons onderzoek wees uit dat er effectief een verband is op genetisch vlak. Hoe actief een varken is tijdens de weegmomenten is erfelijk. Er zijn bijvoorbeeld genetische lijnen – families dus – die over het algemeen rustiger waren dan andere. Onze meetmethode laat toe om daarop te selecteren en om op die manier het gedrag van varkens positief te beïnvloeden.”  

“In de ideale wereld zouden we dus varkens kunnen kweken die onder elkaar rustiger zijn en minder ruzie maken, maar ook gemakkelijk in de omgang zijn en minder stress ervaren. Dat zou een enorme vooruitgang zijn voor het dierenwelzijn.”

Zou er zonder de lockdown ook een kruisbestuiving zijn geweest tussen jullie onderzoek? 

Carmen: “Misschien wel, maar door de lockdown leefden we heel intens samen en hadden we nog meer tijd om na te denken over elkaars onderzoek. Je krijgt ineens een heel andere kijk op dingen. Dat was heel boeiend.”

Omdat wij elk ons eigen gebied hebben, kregen we een heel andere kijk op bepaalde topics
Wim Gorssen
KU Leuven

Wat maakt jullie samenwerking zo speciaal? 

Carmen: “Ik ben best trots dat het een hersenspinsel is van ons twee en dat we er een mooie prijs mee gewonnen hebben in Porto. We zeggen soms al lachend dat het onze ‘coronababy’ is. Ons idee is uit het niets ontstaan. Dit was veel spontaner dan hoe andere onderzoeken tot stand komen.” 

Wim: “Je werkt als koppel ook heel nauw samen. Je kan tijdens het avondeten nog overleggen. Omdat wij elk ons eigen gebied hebben, kregen we bovendien een heel andere kijk op bepaalde topics. Dat gebeurt niet als je met collega’s praat. Bij je collega’s zou je ook bepaalde zaken verbloemen, maar wij zijn heel eerlijk en open tegen elkaar.” 

Wat vind jij het sterkste punt van Wim?

Carmen: “Wim is enorm goed in zijn vak. Zijn voorliefde voor varkens maakt dat hij het welzijn van de dieren voor ogen heeft. Hij is zo gefascineerd en gepassioneerd.” 

Wat vind jij het sterkste punt van Carmen? 

Wim: “Carmen is heel sterk in verbanden leggen en theorieën bedenken. Ze behoudt ook goed haar focus. Ze heeft veel discipline en doorzettingsvermogen.” 

Was het als kind jullie droom om onderzoeker te worden? 

Carmen: “Nee, ik vond pas het laatste jaar van mijn opleiding onderzoek interessant. In het dagelijkse leven ben ik helemaal niet zo gestructureerd, dus ik had niet verwacht dat ik ooit in zo’n gestructureerde job zou belanden.” 

Wim: “Ik wou profvoetballer worden, maar dat is het niet geworden. (lacht) Genetica vind ik wel al lang fascinerend. Onderzoeker worden was dus mijn second best option.” (lacht) 

De resultaten van het onderzoek van Wim en Carmen werden gepubliceerd in het vakblad Scientific Reports. Bekijk hier het artikel.